โลชัน - ผลิตภัณฑ์ชุมชน ศูนย์การเรียนรู้ชุมชนผึ้งร่มไทร

ข้อมูลผึ้ง จังหวัดนครศรีธรรมราช

การเลี้ยงผึ้งในจังหวัดนครศรีธรรมราชเป็นหนึ่งในวัฒนธรรมที่มีมานานและมีความผูกพันกับวิถีชีวิตของคนในพื้นที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเขตชนบทและพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ของพืชพรรณ การเลี้ยงผึ้งไม่ได้เป็นเพียงแค่การผลิตน้ำผึ้งเพื่อจำหน่าย แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งของภูมิปัญญาท้องถิ่นและการรักษาสมดุลทางนิเวศวิทยา ข้อมูลเกี่ยวกับวัฒนธรรมการเลี้ยงผึ้งในนครศรีธรรมราชมีดังนี้:

ลักษณะการเลี้ยงผึ้ง

การเลี้ยงผึ้งโพรงแบบดั้งเดิมในชนบทของนครศรีธรรมราช การเลี้ยงผึ้งโพรง (Apis cerana) เป็นการเลี้ยงแบบธรรมชาติ โดยชาวบ้านจะใช้รังผึ้งที่เกิดขึ้นเองในโพรงไม้ หรือทำโพรงจากกล่องไม้และเก็บไว้ในสวนหลังบ้านหรือบริเวณป่าใกล้เคียง การเลี้ยงแบบนี้เน้นการเก็บน้ำผึ้งจากธรรมชาติและเป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมา
การเลี้ยงผึ้งพันธุ์เพื่อการค้าผึ้งพันธุ์ (Apis mellifera) เป็นผึ้งที่ถูกนำมาเลี้ยงเพื่อผลิตน้ำผึ้งในเชิงพาณิชย์ ซึ่งนิยมเลี้ยงในพื้นที่ที่มีการปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น ทุเรียน ลิ้นจี่ และผลไม้อื่น ๆ ผึ้งเหล่านี้ช่วยในการผสมเกสรพืชให้ได้ผลผลิตที่ดียิ่งขึ้น

วัฒนธรรมการเก็บน้ำผึ้ง

พิธีกรรมก่อนเก็บน้ำผึ้งชาวบ้านในนครศรีธรรมราชมีความเชื่อเกี่ยวกับวิญญาณและเทพารักษ์ที่คุ้มครองป่าและสัตว์ป่า รวมถึงผึ้ง ก่อนเก็บน้ำผึ้งจึงมักมีพิธีเพื่อขออนุญาตจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งแสดงถึงความเคารพต่อธรรมชาติและการรักษาสมดุลของสิ่งแวดล้อม
ฤดูการเก็บน้ำผึ้งการเก็บน้ำผึ้งมักทำในช่วงฤดูร้อน ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ผึ้งสะสมน้ำผึ้งในปริมาณมากที่สุด ชาวบ้านจะมีการแบ่งปันน้ำผึ้งในชุมชนและใช้ส่วนหนึ่งในการบริโภคหรือแปรรูป ส่วนที่เหลือจะนำไปจำหน่าย

ผลิตภัณฑ์จากผึ้งและการใช้ประโยชน์

น้ำผึ้งและผลิตภัณฑ์แปรรูปน้ำผึ้งเป็นผลิตภัณฑ์หลักที่ได้จากการเลี้ยงผึ้งในนครศรีธรรมราช น้ำผึ้งในพื้นที่นี้มักมีคุณภาพสูงเพราะสภาพภูมิอากาศและพืชพรรณที่หลากหลาย นอกจากน้ำผึ้งแล้ว ยังมีการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากผึ้ง เช่น ขี้ผึ้ง เกสรผึ้ง และรังผึ้ง ซึ่งสามารถนำไปใช้ในการทำยาแผนโบราณและเครื่องสำอาง
การใช้ประโยชน์ในวิถีชีวิตประจำวันน้ำผึ้งในนครศรีธรรมราชไม่ได้ถูกใช้เพียงแค่ในการบริโภคเท่านั้น แต่ยังใช้ในการรักษาโรคแบบพื้นบ้าน เช่น ใช้ในการรักษาแผล รักษาอาการเจ็บคอ และบำรุงร่างกาย เป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน

การอนุรักษ์และความยั่งยืน

การอนุรักษ์ผึ้งและการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างรู้คุณค่า ชุมชนในนครศรีธรรมราชมีความตระหนักถึงความสำคัญของผึ้งในการรักษาสมดุลทางธรรมชาติ การเลี้ยงผึ้งและการเก็บน้ำผึ้งจะถูกทำอย่างระมัดระวังเพื่อไม่ให้กระทบต่อประชากรผึ้งและระบบนิเวศ ซึ่งเป็นการเลี้ยงแบบยั่งยืนที่เคารพต่อธรรมชาติ

บทบาทของการเลี้ยงผึ้งในเศรษฐกิจชุมชน

การเลี้ยงผึ้งช่วยเพิ่มรายได้เสริมให้กับครอบครัวในชนบท โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่ไม่ได้ทำเกษตรกรรม นอกจากนี้ น้ำผึ้งจากนครศรีธรรมราชยังเป็นผลิตภัณฑ์ที่ได้รับความนิยมในตลาดทั้งในประเทศและต่างประเทศ