แป้งสาคู - ผลิตภัณฑ์ชุมชน กลุ่มทำนาบ้านสากเหล็ก

การแปรรูปสาคู จังหวัดนครศรีธรรมราช

วิธีการแปรรูปสาคู

การแปรรูปสาคูในพื้นที่ต่าง ๆ โดยเฉพาะในจังหวัดนครศรีธรรมราช มักเกี่ยวข้องกับการแปรรูปแป้งจากลำต้นของต้นสาคู ซึ่งสามารถนำไปทำอาหารและขนมท้องถิ่นหลากหลายชนิด กระบวนการแปรรูปสาคูสามารถสรุปได้ดังนี้:

การเก็บเกี่ยวต้นสาคู

การตัดต้นสาคู เมื่อสาคูเติบโตเต็มที่และสะสมแป้งในลำต้นอย่างเพียงพอ (ใช้เวลาประมาณ 7-15 ปี) ชาวบ้านจะตัดลำต้นสาคู โดยต้นสาคูที่ถูกตัดมาจะมีความสูงประมาณ 7-10 เมตร
การผ่าลำต้น ลำต้นสาคูจะถูกผ่าเป็นชิ้น ๆ โดยการผ่าแบบยาวตลอดลำต้น เพื่อให้ง่ายต่อการนำแป้งสาคูออกจากเนื้อสาคู

การสกัดแป้งสาคู

การขูดเนื้อสาคูเนื้อไม้ที่ได้จากการผ่าลำต้นจะถูกนำมาขูดเป็นผงละเอียด โดยใช้เครื่องขูดหรือขูดด้วยมือ ซึ่งการขูดเนื้อสาคูนี้เป็นขั้นตอนที่ต้องใช้แรงและความอดทน
การกรองแป้ง เนื้อสาคูที่ขูดได้จะถูกนำไปผสมกับน้ำ แล้วกรองผ่านผ้าหรือแผ่นตะแกรงเพื่อแยกแป้งออกจากเส้นใยที่ไม่ต้องการ กระบวนการนี้จะทำหลายรอบเพื่อให้ได้แป้งที่สะอาดและบริสุทธิ์ที่สุด
การตกตะกอนแป้ง น้ำที่กรองได้จะถูกทิ้งไว้ให้แป้งตกตะกอนที่ก้นภาชนะ จากนั้นน้ำส่วนบนจะถูกเทออก เหลือเพียงแป้งที่ตกตะกอนอยู่ที่ก้น หลังจากนั้นแป้งจะถูกนำไปตากแห้งเพื่อเตรียมแปรรูปต่อไป

การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากแป้งสาคู

สาคูเม็ด แป้งสาคูจะถูกแปรรูปเป็น สาคูเม็ด โดยนำแป้งมาผสมกับน้ำแล้วปั้นเป็นเม็ดกลม ๆ ขนาดเล็ก แล้วนำไปตากแห้ง เม็ดสาคูนี้สามารถใช้ในการทำขนมเช่น สาคูเปียก หรือใส่ในเครื่องดื่มต่าง ๆ
สาคูไส้หมู เป็นขนมไทยที่ทำจากแป้งสาคูผสมกับน้ำและปั้นห่อไส้หมูสับที่ปรุงรสด้วยกระเทียม พริกไทย และถั่วลิสง นำไปนึ่งจนสุก ซึ่งเป็นที่นิยมทั้งในตลาดท้องถิ่นและงานประเพณี
แป้งสาคูสำหรับทำขนม แป้งสาคูที่ได้สามารถนำไปใช้ทำขนมหวานอื่น ๆ เช่น ข้าวเกรียบปากหม้อ ซึ่งใช้แป้งสาคูในการทำแป้งห่อ หรือ ขนมเปียกปูน ที่มีเนื้อเหนียวและหอม

การเก็บรักษาแป้งสาคู

การตากแห้งและบรรจุ แป้งสาคูหลังจากผ่านการกรองและตกตะกอน จะถูกนำมาตากแห้งและบรรจุในภาชนะที่สะอาดและปิดสนิท เพื่อป้องกันความชื้น แป้งสาคูสามารถเก็บได้นานและนำมาใช้ตามความต้องการ
การแช่แข็งหรือถนอมอาหารในบางกรณี แป้งสาคูที่ไม่ได้นำไปแปรรูปทันทีสามารถเก็บโดยการแช่แข็งหรือบรรจุในถุงสุญญากาศ เพื่อคงคุณภาพและความสดใหม่

อ้างอิงแหล่งข้อมูล
กรมวิชาการเกษตร: ข้อมูลเกี่ยวกับการแปรรูปแป้งสาคูและวิธีการเก็บเกี่ยวแป้งสาคูในพื้นที่ภาคใต้ของประเทศไทย https://www.doa.go.th
สำนักงานเกษตรจังหวัดนครศรีธรรมราช: ให้ข้อมูลการส่งเสริมการแปรรูปสาคูเพื่อเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ท้องถิ่น https://www.nakhonsi.doae.go.th
มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช:งานวิจัยและการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากสาคูในจังหวัดนครศรีธรรมราช https://www.nstru.ac.th